SLIM VAT 2 - OD KIEDY WŁAŚCIWIE OBOWIĄZUJE?

Photo by Alesia Kazantceva on Unsplash

W dniu 1 października 2021r. weszła w życie ustawa wprowadzająca do polskich przepisów podatkowych szereg zmian przewidzianych w ramach tzw. pakietu SLIM VAT 2. Warto pamiętać jednak, iż nie wszystkie nowe rozwiązania przewidziane pakietem obowiązują z tą datą - część z nich weszła w życie znacznie wcześniej, inne natomiast będą obowiązywać dopiero w przyszłym roku.

 

Co weszło w życie 1 października?

Zasadniczą część zmian przewidzianych w ramach pakietu SLIM VAT 2 wprowadzono uchwaloną w dniu 11 sierpnia 2021 r. ustawą o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo bankowe, która weszła w życie z dniem 1 października 2021 r. Od tej daty obowiązywać zaczęła zatem większość przepisów przewidujących nowe rozwiązania.

Mowa tutaj m. in. o rozwiązaniach takich jak:

1) unormowanie praktyki stosowanej w ramach rozliczania transakcji łańcuchowych: prowadzenie przepisu, który stanowi jednoznacznie, iż w przypadku, gdy w ramach transakcji łańcuchowej wysyłkę bądź transport organizuje pierwszy w łańcuchu dostawca, tzw. „transakcją ruchomą” jest dokonana przez niego dostawa.

2) unormowanie praktyki rozliczania korekt in minus w przypadku międzynarodowych transakcji objętych tzw. odwrotnym obciążeniem (np. WNT, import usług): nowe przepisy potwierdzają, że w przypadkach takich świadczeń korekta in minus powinna być przez nabywcę rozliczana po stronie VAT należnego w okresie, w którym zaistniała przyczyna korekty - VAT naliczony powinien być natomiast odliczony w okresie, w którym obniżono podstawę opodatkowania w związku z korektą.

3) wprowadzenie dodatkowego sposobu wyboru opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części poprzez złożenie oświadczenia o rezygnacji ze zwolnienia z VAT do aktu notarialnego sporządzanego w związku z dostawą budynku, budowli lub ich części.

4) Wydłużenie czasu na złożenie VAT-26 do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonane zostanie pierwsze nabycie związane z samochodem dające prawo do pełnego odliczenia VAT (nowe zasady stosuje się w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi wykorzystywanymi wyłącznie do działalności gospodarczej, poniesionych od 1 października 2021r.);

5) uelastycznienie mechanizmów rozliczania VAT naliczonego z zaległych faktur zakupowych: zgodnie z nowymi przepisami po upływie okresu umożliwiającego bieżące odliczenie VAT naliczonego z faktury zakupowej podatnik może skorygować VAT naliczony nie tylko w deklaracji za okres, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, ale też za jeden z trzech, bądź dwóch – w przypadku podatnika rozliczającego się kwartalnie, okresów rozliczeniowych następujących po tym okresie. Taka korekta może jednak nastąpić nie później niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do odliczenia VAT. Trzeba jednak zaznaczyć, iż zgodnie z przepisami przejściowymi takie rozwiązanie może być stosowane wyłącznie do transakcji, dla których prawo do odliczenia VAT powstało w dniu 1 października 2021 roku lub później;

6) Zmiany w uldze na złe długi: wydłużenie czasu na skorzystanie z ulgi na złe długi z dwóch do trzech lat; likwidacja przesłanki umożliwiającej skorzystanie z ulgi jedynie w przypadku realizacji świadczenia na rzecz czynnego podatnika VAT (skorzystanie z ulgi w takim wypadu wymaga jednak spełnienia dodatkowych warunków ustawowych), możliwość skorzystania z ulgi również w przypadku, gdy dłużnik znajduje się w postępowaniu restrukturyzacyjnym, upadłościowym lub w likwidacji; obowiązek korekty VAT naliczonego przez dłużników będących w postępowaniu restrukturyzacyjnym, upadłościowym bądź w likwidacji;

7) Modyfikacja regulacji dotyczących zasad dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunkach VAT: Możliwość uwolnienia środków z rachunku dla podatnika, względem którego wydano decyzję o odroczeniu płatności podatku bądź rozłożenie zaległości na raty; ułatwienia uwolnienia środków z tzw. rachunków technicznych; ułatwienia transferów środków między rachunkami VAT znajdującymi się w różnych bankach.

 

Co weszło w życie we wrześniu 2021?

Wspominana wyżej ustawa wprowadzająca pakiet SLIM VAT 2 ogłoszona została w dniu 6 września 2021r. Już następnego dnia, tj. 7 września 2021r. obowiązywać zaczęły przepisy wdrażające następujące rozwiązania pakietu:

1) przywrócenie podatnikom stosującym uproszczoną metodę rozliczania importu usług możliwości korekty deklaracji: korekta taka, podobnie jak to miało miejsce przed 1.10.2020r., może być dokonana w terminie 4 miesięcy, licząc od miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów. Warto przy tym zaznaczyć, iż na mocy przepisu przejściowego nowe przepisy należy stosować do importu towarów, dla którego obowiązek podatkowy powstał od pierwszego dnia miesiąca września.

2) przywrócenie neutralności rozliczeniom VAT w systemie odwrotnego obciążenia stosowanego w ramach transakcji międzynarodowych (np. WNT, import usług): Jest to jedna z najważniejszych zmian przewidzianych w ramach SLIM VAT 2, likwidująca rozliczenie VAT w ramach tzw. szyku rozstawnego. W jej ramach przywrócono zasadę, zgodnie z którą przy opodatkowaniu w ramach odwrotnego obciążenia VAT naliczony zawsze podlega rozliczeniu w tej samej deklaracji, w której rozlicza się VAT należny (niezależnie od tego kiedy podatnik deklaruje VAT należny w ramach rozliczenia świadczenia objętego odwrotnym obciążeniem)

 

Co weszło w życie 1 lipca 2021?

Często pomijanym w podatkowych publikacjach założeniem pakietu SLIM VAT 2  było uproszczenie zasad kwalifikacji biletów przejazdowych jako faktur VAT poprzez likwidację przesłanki długości przejazdu (dotychczas aby, przy spełnieniu dodatkowych warunków, bilet przejazdowy mógł być fakturą, musiał on pozwalać na przejazd na odległość nie krótszą niż 50 km)

Aktualnie fakturą jest natomiast również bilet pozwalający na  przejazd na dowolną odległość, wystawiony w przez podatników uprawnionych do świadczenia usług polegających na przewozie osób:

Økolejami normalnotorowymi,

Øtaborem samochodowym,

Østatkami pełnomorskimi,

Øśrodkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej,

Øpromami,

Øsamolotami i śmigłowcami,

jeżeli zawiera on:

a) numer i datę wystawienia,

b) imię i nazwisko lub nazwę podatnika,

c) numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku,

d) informacje pozwalające na identyfikację rodzaju usługi,

e) kwotę podatku,

f) kwotę należności ogółem.

 

Warto zauważyć, iż opisana wyżej zmiana w rozporządzeniu z dnia 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur weszła w życie już z dniem 1 lipca 2021r., a więc jeszcze przed uchwaleniem ustawy wprowadzającej znaczną część rozwiązań pakietu SLIM VAT 2.

Nowe rozwiązanie w takiej samej formie przewidziano również w nowym rozporządzeniu w sprawie wystawiania faktur z dnia 29 października 2021r. (Dz. U. poz. 1979), które obowiązuje od 2 listopada 2021 r.

 

Co jeszcze nie weszło w życie?

Jednym z rozwiązań przewidzianych ustawą wprowadzającą większą część pakietu SLIM VAT 2 jest umożliwienie uiszczania z rachunków VAT składek na KRUS. Zmiana w tym zakresie wejdzie w życie jednak dopiero z dniem 1 stycznia 2022 r., co tłumaczone jest koniecznością zmian systemów informatycznych w KRUS oraz w prowadzącym jego rachunki NBP.

Zwrócić należy też uwagę na rozwiązania pakietu SLIM VAT, które ostatecznie zostały usunięte z projektu ustawy uchwalonej w dniu 11 sierpnia 2021r. - zgodnie z zapowiedziami część z nich została przeniesiona do ustawy wprowadzającej tzw. Krajowy System e-Faktur. Mowa tu m. in. o rozwiązaniach takich jak:

ØLikwidacja tzw. duplikatów faktur, tj. obowiązku oznaczania ponownie wystawionej faktury (w przypadku zniszczenia bądź zagubienia faktury pierwotnej) słowem „duplikat”;

ØLikwidacja obowiązku zawierania na fakturach korygujących słów „Faktura korygująca” albo „Korekta” oraz wskazywania przyczyn korekty.

Ustawa wprowadzająca KSeF (tj. ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw) została przekazana Prezydentowi RP do podpisu. Ma ona wejść w życie, wraz z opisanymi elementami pakietu SLIM VAT 2, z dniem 1 stycznia 2022r.

 

 

#praktycznieopodatkach

Przedstawione powyżej stanowiska oraz opinie autora tekstu nie stanowią opinii podatkowej, porady podatkowej lub prawnej ani wyjaśnień podatkowych w rozumieniu ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 377 z późn. zm.).